Eigenlijk is de UFC het eerste waar je tegenwoordig aan denkt als je het woord MMA hoort. De organisatie bestaat alweer een tijdje en is bijna synoniem voor de sport geworden. Dat is echter wel eens ander geweest.
Het ontstaan van de UFC
De Gracie familie had sinds 1920 zijn sporen verdiend in het Vale Tudo circuit. In deze tijd begonnen zij met het uitvaardigen van de zogenaamde ‘Gracie Challenge’ , waarin iedere vechtsporter werd uitgedaagd om zijn stijl te testen tegen hun Brazilian Jiu Jitsu. Deze wedstrijden werden voornamelijk gehouden in hun thuisland Brazilië en waren bedoeld om de superioriteit van BJJ aan te tonen.
Rond 1993 kwam Art Davie in samenwerking met John Milius en Rorion Gracie op het idee om een vergelijkbare wedstrijd te houden. Verschillende stijlen zouden het tegen elkaar opnemen om te kijken welke het meest effectief was. Het eerste UFC toernooi zag als gevolg hiervan het licht op 12 november 1993 in de McNichols Sports Arena in Denver, Colorado. De 2.800 toeschouwers die aanwezig waren hadden geen idee waar ze, zeker achteraf gezien, getuige van zouden zijn.
Drie van de eerste vier toernooien werden onder begeleiding van primitieve regels (alleen bijten en ogen uitsteken waren niet toegestaan, de rest was prima) vervolgens door Royce Gracie gewonnen. Met zijn kennis van en kunde in BJJ versloeg hij tegenstanders die veel groter en sterker dan hij waren. Dit was een eye-opener voor vele mensen; vechtsport ging toch om trappen ála Jean-Claude van Damme en spinning kicks all over the place?
Dat beeld veranderde snel , terwijl mensen kennismaakten met MMA vechters als Ken Shamrock, Patrick Smith en Gerard Gordeau die allen verschillende vechtstijlen beoefenden. Zowel toeschouwers als vechters hadden echter nog geen idee wat ze in de nabije toekomst te wachten stond.
Populariteit groeit
Na de eerste evenementen begonnen mensen steeds vaker UFC evenementen te bezoeken en pay-per-view events te bestellen. Mensen waren toch wel nieuwsgierig naar die gasten die een kooi instapten en elkaar probeerden af te rossen. Doordat kijkers kennis maakten met verschillende stijlen als kickboksen, worstelen en BJJ en vechters als Tank Abbott, Randy Couture, Vitor Belfort, Tito Ortiz raakte men steeds meer gefascineerd door het fenomeen MMA en de UFC. Pay-per-views werden in rap tempo verkocht en de arena’s zaten voller en voller. Het zou echter niet lang duren voordat er een kink in de kabel zou komen.
Sentiment verandert
Richting het einde van de jaren ’90 kwam er steeds meer kritiek, met name vanuit de politiek in de VS, op MMA als sport en UFC als organisatie in het bijzonder. De sport zou te barbaars zijn en te gewelddadig en de sport moest en zou verboden worden. Politici waren maar al te gretig om dit punt op hun politieke agenda te zetten. Mede hierdoor nam de interesse van het kijkende publiek af en kwam de UFC in wat we nu de ‘dark ages’ noemen terecht.
Dark ages
In de periode rond eind jaren ’90 nam de interesse in MMA zo sterk af en werd de politieke druk zo groot dat enkele UFC events zelfs überhaupt niet op video werden uitgebracht. Zo kon het zijn dat een klassieker als Frank Shamrock vs Tito Ortiz door veel mensen niet gezien werd. De toekomst van de UFC was in deze tijd allerminst zeker.
Door de introductie van meer regels, tijdslimieten en gewichtsklassen groeide de UFC wel al meer naar een echte sportorganisatie en ontgroeide zij het stempel ‘spektakel’. In deze periode kwam er tevens een nieuwe lichting van talent de hoek om kijken. Denk hierbij aan MMA vechters als Mark Coleman, Randy Couture, Chuck Liddell, Matt Hughes, Mark Kerr, Andrei Arlovski en vele anderen. Hierdoor kreeg de UFC een duidelijk waarneembare kwaliteitsinjectie als het ging om het niveau van de gevechten. De definitieve ommekeer, vooral op commercieel gebied, kwam in 2000, toen Zuffa, de huidige eigenaars van de UFC, de organisatie overkochten. Hun doel was simpel; MMA de grootste sport van de VS maken en daarmee de UFC de grootste organisatie.
Wederopstanding en modern MMA
In die missie slagen ze vooralsnog met vlag en wimpel. Vanaf de overname werd de UFC steeds meer een organisatie en kwam er steeds beter MMA talent naar de UFC. Na jaren bouwen, waarin een sleutelevenement de legendarische partij in 2002 tussen Ken Shamrock en Tito Ortiz was, kwam de UFC in 2005 met het eerste seizoen van The Ultimate Fighter. Deze realityshow op MMA gebied bleek een doorslaand succes en vele edities zijn gevolgd en houden MMA fans nog steeds aan de buis gekluisterd. Met crossovers naar Brazilie en China is de formule nog lang niet uitgewerkt en zullen er nog vele seizoenen volgen.
Het vertellen van een verhaal: Brock Lesnar
The Ultimate Fighter mag daarmee destijds de UFC “gered” hebben, daarmee waren ze er nog niet. Nog altijd was boksen pak ‘m beet 10 jaar geleden vele malen groter dan MMA als sport, kijkend naar salarissen van de vechters en het aantal kijkers. Lorenzo Fertitta en Dana White (samen met matchmaker Joe Silva) kregen langzamerhand door dat vechters niet per se de gevechten maken, maar verhalen. Dat hadden ze natuurlijk al gemerkt met Ken Shamrock en Tito Ortiz, maar daarmee was de spoeling wel dun in de zin van welke vechters een verhaal kunnen vertellen, “sell a fight”. Sommige vechters hebben dat van nature, maar slechts weinigen zijn echte showmannen. Daar kwam verandering mee toen Brock Lesnar MMA en uiteindelijk de UFC betrad. We schrijven 2008 als Brock Lesnar zijn eerste partij in de UFC krijgt. Nu had Brock een legitieme (amateurworstel) achtergrond, maar een top heavyweight was hij niet. Althans, dat kon men toen onmogelijk weten. Wat hij wél had, was een enorme achterban uit zijn WWE carriere én het vermogen om de “heel” , de bad guy te spelen en gevechten te verkopen. Met zijn eerste gevecht, tegen Frank Mir, gebeurde dat ook; ongekend veel mensen schakelden in om Brock te zien vechten. Ondertussen zagen ze natuurlijk ook de rest van de card (UFC 81) en een ster was, ondanks dat hij verloor van Frank, geboren. Met Conor McGregor en Ronda Rousey hebben we nu nog meer van deze polariserende figuren, maar Brock was de eerste en wellicht ook de grootste. Dat bleek niet alleen uit de verkoopcijfers van zijn gevechten; ook werd elk gerucht of nieuwsfeit omtrent deze reus breed uitgemeten door diverse media.
UFC 100 en daarna
Rond 2009 begon de populariteit van MMA en de UFC in het bijzonder wederom toe te nemen: UFC 100 moest een historisch evenement worden. Natuurlijk zou Brock Lesnar dit gevecht gaan dragen tegen niemand minder dan “aartsvijand” Frank Mir. Frank had eerder van hem gewonnen dus er was genoeg “storytelling” rond deze card, niet in de laatste plaats doordat Brock ondertussen heavyweight kampioen was geworden door te winnen van Randy Couture.. De rest van de card was natuurlijk ook van hoge kwaliteit, met legende Georges St-Pierre tegen Thiago Alves en DE knockout met Dan Henderson versus Michael Bisping. De card werd echter ook geplaagd door blessures van meerdere vechters. Desondanks werd het een groot succes, won Brock overtuigend van Mir, en zette de UFC een volgende stap in de tocht naar mainstream acceptatie en succes. Daar kwam even een dipje in toen in 2009 / 2010 duidelijk werd dat Brock Lesnar – vergeet niet dat hij destijds hun “money guy” was – aan een darmaandoening leed, diverticulitis. De rest van het jaar maakte dat echter goed met top performances van kampioenen Georges St-Pierre en Anderson Silva en het feit dat Lyoto Machida voor het eerst verloor (destijds onverslaanbaar geacht). Cards bleven sterk en interesse groeide voor de sport, een trend die zich in 2010 en 2011 doorzette met goede cards en dramatische gevechten (Anderson Silva vs Chael Sonnen onder andere). Brock Lesnar verloor zijn titel aan Cain Velasquez en we zagen hem met pensioen gestuurd worden door niemand minder dan Alistair Overeem.
Totale overname en vrouwen MMA
In die tijd bestond Strikeforce, een concurrent voor de UFC, nog. In maart 2011 was dat nog steeds het geval met één belangrijk verschil; de UFC had de organisatie aangekocht. Initieel was het de bedoeling dat dit een soort Jupiler League zou worden ten opzichte van de UFC en onafhankelijk zou blijven voortbestaan. Langzaam stapten echter diverse topfighters over naar de UFC en in januari 2013 was de organisatie compleet “opgelost” in de UFC. Hiermee was er effectief (in het Westen althans) geen concurrentie meer voor de UFC in de MMA sport.
In de tussentijd kreeg Dana White ook door dat er wel degelijk brood zat in vrouwen MMA, waar hij eerder een sneer uitdeelde naar deze tak van sport. Dat zat hem niet zozeer in het vrouwen-MMA zelf, maar des te meer in de aanwezigheid van onverslaanbare superster Ronda Rousey. Ze werd meteen kampioen gemaakt en de hype machine ging aan het werk. Dat was in november 2012: een jaar later had de UFC 11 vrouwelijke vechters van het Invicta rooster afgesnoept en waren ook Strikeforce sterren als Miesha Tate gecontracteerd. Deze verbredingsstrategie had zijn effect, waardoor steeds meer mensen bleven intunen op de ondertussen grootste MMA organisatie van de wereld.
Verkoop en de Conor-era
Heavyweights en vrouwelijke vechters bleken populair te zijn. De lichtere gewichtsklassen, met name featherweight, bleven daarin echter achter. Dus wat heb je dan nodig? Iemand die ook op dat niveau gevechten kan verkopen. Enter Conor McGregor in 2012; een brutale vechter uit Ierland die niet alleen alles won, maar ook de uitkomsten van zijn eigen gevechten op overtuigende wijze voorspelde en het allerbelangrijkste: aan de microfoon nog sterker was (en is) dan in de Octagon. Al snel bouwde er een mythische status rond hem op en wilde iedereen met hem vechten; van Floyd Mayweather tot Nate Diaz. Met zijn komst en ongekende populariteit kwam er ook een kentering in de matchmaking strategie van de UFC: namen al niet altijd de beste vechters het tegen elkaar op (Brock’s instant title shot was een voorbeeld destijds), nu bleek de matchmaking vaker gebaseerd te zijn op buzz en hype dan daadwerkelijke skill. Conor’s gevecht tegen Nate Diaz is daar een goed voorbeeld. Hoe het ook zij; hiermee kwam er een nieuwe injectie van interesse voor de UFC, die gezien de stagnerende PPV cijfers zeker welkom was.
Dat wierp ook vruchten af voor Dana White en de Fertitta’s: begin 2016 werd bekend dat de UFC was verkocht aan door megacorporatie WME-IMG, voor een duizelingwekkende 4 miljard dollar. Niet alleen een enorm bedrag, ook nog eens de grootste aankoop in de sportgeschiedenis. Buiten het feit dat Lorenzo aftrad als voorzitter, veranderde er niet veel: Dana White bleef bijvoorbeeld in zijn functie verbonden aan het bedrijf.
Met de start in 1993 van het eerste UFC toernooi had niemand kunnen voorspellen hoe groot MMA en de UFC zouden worden. Ondertussen zijn we meer dan 20 jaar verder , zijn er al meer dan 200 UFC events geweest en is de UFC haast synoniem geworden met MMA.
De uitspraak “I train UFC” die op internet vaak gekscherend uitgesproken wordt zegt wel genoeg. Zover dat al niet zo was stáát de UFC voor het gros van de mensen gelijk aan het hedendaagse MMA.